به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، حجتالاسلام والمسلمین محمد عشایری منفرد، عضو هیئت علمی جامعهالمصطفیالعالمیه، امشب در مدرسه زمستانه «نهجالبلاغه در جهان معاصر؛ رویکردهای میانرشتهای و گفتوگوی بینالمللی» در چهارمین نشست مجازی این مدرسه علمی، به تبیین ابعاد «پایداری بالنده در نهجالبلاغه در هنگامه تهدید دشمن» پرداخت و با اشاره به خطبهها و کلمات امیرالمؤمنین علی علیهالسلام، شاخصهای مقاومت فعال، مسئلهمحور و تمدنساز را تشریح کرد.
وی با اشاره به شرایط پیچیده و فتنهآلود موجود، ابراز کرد: نهجالبلاغه صرفاً کتاب موعظه یا اخلاق فردی نیست، بلکه منشور جامع حکمرانی، مقاومت و مواجهه هوشمندانه با دشمن است، در بررسی کلمات حضرت علی(ع) میتوان به مجموعهای از ویژگیها دست یافت که مقاومت را از حالت انفعالی خارج کرده و آن را به مقاومتی بالنده، آیندهنگر و حلکننده مسئله تبدیل میکند.
حجتالاسلام والمسلمین عشایری منفرد با بیان اینکه مقاومت بالنده، حاصل یک کنش آگاهانه و انتخاب ارادی است، ادامه داد: این نوع مقاومت نه از سر اجبار، بلکه بر پایه ایمان، معرفت و تشخیص درست میدان شکل میگیرد، جامعهای که چنین مقاومتی را برمیگزیند، توان عبور از بحرانها و تبدیل تهدیدها به فرصتها را خواهد داشت.
ایمان به وعده نصرت الهی، نخستین مؤلفه مقاومت
وی نخستین ویژگی مقاومت بالنده را ایمان قلبی به وعده الهی دانست و گفت: این اصل بنیادین در قرآن کریم و نهجالبلاغه بهروشنی تبیین شده است.
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه ادامه داد: امیرالمؤمنین علی (ع) در یکی از خطبهها با اشاره به دوران جهاد در کنار پیامبر اکرم(ص)، میفرمایند که مسلمانان در سالهای آغازین هجرت، با وجود فشارها و تهدیدها، حتی در برابر کسانی که با آنان پیوندهای قبیلهای و خانوادگی داشتند، ایستادگی کردند.
وی یادآور شد: حضرت علی(ع) میفرمایند که این مجاهدتها نهتنها موجب تردید نشد، بلکه ایمان، تسلیم و استقامت آنان را لحظهبهلحظه افزایش داد و همین صداقت در ایمان سبب نزول نصرت الهی و شکست دشمنان شد؛ این نشان میدهد که پیروزی، محصول ایمان پایدار و صبر در میدان عمل است.
استاد حوزه با تأکید بر اینکه مقاومت حلکننده مسئله، مقاومتی ارادی و انتخابی است، خاطرنشان کرد: جامعهای که به وعده الهی ایمان دارد، حتی در شرایط سخت و پرهزینه، مسیر مقاومت را آگاهانه انتخاب میکند و از آن عقبنشینی نمیکند؛ امیرالمؤمنین علی(ع) در کلمات خود بهروشنی این حقیقت را ترسیم میکنند.
وی در ادامه به خطبه ۱۳۴ نهجالبلاغه اشاره کرد و گفت: حضرت علی (علیهالسلام میفرمایند که خداوند مسلمانان را در زمانی که از نظر تعداد و امکانات بسیار اندک بودند، یاری کرد. این یاری الهی در شرایطی رخ داد که محاسبات مادی، پیروزی را ناممکن نشان میداد، این آموزه، امروز نیز برای جوامع اسلامی الهامبخش است و نشان میدهد معیار اصلی پیروزی، ایمان و استقامت است، نه صرفاً قدرت ظاهری.
خشم مقدس، موتور محرک مقاومت فعال
حجتالاسلام والمسلمین عشایری منفرد دومین ویژگی مقاومت بالنده را خشم مقدس دانست و تصریح کرد: در نهجالبلاغه، امیرالمؤمنین علی(علیهالسلام) بارها نسبت به بیتفاوتی جامعه در برابر تعرض دشمن هشدار میدهند؛ حضرت تأکید میکنند هنگامی که دشمن به منافع راهبردی و فراسرزمینی شما حمله میکند، بیتفاوتی نشانه ضعف است.
وی بیان کرد: این خشم، خشم کور و هیجانی نیست، بلکه خشم آگاهانه و الهی است که از غیرت دینی و مسئولیت اجتماعی نشأت میگیرد، چنین خشمی هم در سطح حاکمیت و هم در سطح مردم باید شکل بگیرد تا جامعه بتواند در برابر تهدیدها واکنش مؤثر نشان دهد.
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه با بیان اینکه خشم مقدس دو سطح حاکمیتی و مردمی دارد، اظهار کرد: حاکمیت اسلامی وظیفه دارد از طریق رسانهها، گفتمانسازی و تبیین درست، جامعه را نسبت به دشمن و شیوههای او آگاه کند و حساسیت لازم را در افکار عمومی ایجاد نماید؛ در مقابل، مردم نیز باید این خشم آگاهانه را بپذیرند و در مسیر درست هدایت کنند.
عضو هیئت علمی جامعهالمصطفیالعالمیه سومین ویژگی مقاومت بالنده را صبر معرفی کرد و گفت: صبر، گوهر اصلی مقاومت است و بدون آن، هیچ حرکت پایداری به سرانجام نمیرسد؛ صبر در نهجالبلاغه مفهومی فعال و پویا دارد، نه انفعالی و منفعلانه.
وی بیان کرد: صبر نیز دو سطح دارد؛ صبر حاکمیتی و صبر مردمی. در سطح حاکمیت، رهبران جامعه باید در برابر اعتراضها، تردیدها و نقزدنهایی که از ضعف یقین برخی افراد ناشی میشود، بردبار باشند و اجازه ندهند این فشارها مسیر کلی مقاومت را منحرف کند.
حجت الاسلام والمسلمین عشایری منفرد افزود: در سطح مردم، صبر به میزان ایمان افراد به وعده الهی بستگی دارد. هرچه این ایمان عمیقتر باشد، تحمل سختیها و پایداری در مسیر مقاومت بیشتر خواهد شد؛ امیرالمؤمنین علی(ع) با خطبهها و بیانات خود، تلاش میکردند جامعه را آرامآرام به این سطح از صبر و آگاهی برسانند.
ثمرات صبر از نگاه نهجالبلاغه
وی با اشاره به خطبه قاصعه و دیگر خطبههای نهجالبلاغه بیان کرد: حضرت علی(ع) توضیح میدهند که خداوند چگونه به سبب صبر عظیم امتهای پیشین، آنان را از ذلت، ترس و ناامنی رهانید و به عزت و امنیت رساند؛ این سنت الهی، امروز نیز جاری است و هر جامعهای که صبر پیشه کند، به عزت دست خواهد یافت.
عضوهیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه چهارمین ویژگی مقاومت بالنده را ذلتناپذیری دانست و گفت: در خطبه ۲۹ نهجالبلاغه، امیرالمؤمنین علی (علیهالسلام)تصریح میکنند که انسان ذلیل توان مقابله با ظلم را ندارد. میان عزت و قدرت بازدارندگی از ظلم، رابطهای مستقیم وجود دارد.
وی بیان کرد: ذلت، جامعه را در برابر ظلم عقیم و ناتوان میکند، در حالی که عزت، زمینهساز ایستادگی و عدالتخواهی است. این حقیقت در روایات اهلبیت( علیهمالسلام) نیز مورد تأکید قرار گرفته و مبنای شعار ماندگار هیهات منا الذله در فرهنگ شیعی شده است.
حجتالاسلام والمسلمین عشایری منفرد با تأکید بر ظرفیتهای تمدنساز نهجالبلاغه تصریح کرد: آنچه در این نشست مطرح شد، تنها بخشی از منظومه فکری امیرالمؤمنین علی (علیهالسلام) درباره مقاومت است.
وی اظهار کرد: نهجالبلاغه میتواند راهنمای عملی جوامع اسلامی برای عبور از تهدیدها، حفظ عزت و تحقق مقاومت بالنده در جهان معاصر باشد.
انتهای پیام/
نظر شما